Priručnik za LGBT psihoterapiju
Prošlo je 25 godina otkako je homoseksualnost uklonjena kao dijagnoza iz Međunarodne klasifikacije bolesti te prestala da se smatra poremećajem. Ipak, nauke (psihijatrija, psihologija, psihoterapija) su tokom dugo godina igrale značajnu ulogu u njenoj stigmatizaciji. Stručnjaci ovih profila su obučavani da je vide kao devijaciju i usmere profesionalna nastojanja ka pokušajima njenog menjanja. Danas se zna da su ovakve prakse nanosile štetu klijentima produbljujući njihovo neprihvatanje sebe i internalizovanu homofobiju, legitimizujući tako pritiske koje su već trpeli od strane porodice i šireg heteronormativnog okruženja.
Uklanjanje seksualnih orijentacija, drugačijih od heteroseksualne, sa liste mentalnih poremećaja, smatraju se važnim istorijskim datumima. Trebalo je, međutim, da prođe još dosta godina kako bi profesija uvidela potrebu za specifično senzibilisanim – gej afirmativnim modelom prakse. Podrška klijentima u nošenju sa stigmom i heteroseksističkim okruženjem predstavljala je revolucionaran obrt u vrsti profesionalnih usluga koje se nude LGBT klijentima. Različita profesionalna udruženja (APA itd.) danas imaju smernice za rad sa LGBT klijentima po kojima se prihvatanje i afirmacija gej identiteta smatraju ključnim komponentama u oporavku od mentalnih bolesti, bolesti zavisnosti i, uopšte, važnim terapijskim ciljem sa kojim god problemima da se LGBT klijenti suočavaju.
Istraživanja domaćih nevladinih organizacija su pokazala da su udžbenici, programi i uopšte obuka stručnjaka u našoj zemlji veoma zastareli. Još od srednje škole, gde su u udžbenicima psihologije navedeni zastareli podaci i teorije koji patologizuju istopolnu seksualnost kako neposredno tako i posredno (navođenjem homoseksualnosti odmah posle zoofilije), preko zastarelih kategorizacija u udžbenicima za lekare i psihologe, do usmeno prenošene homofobije od strane predavača, naši stručnjaci tokom školovanja ostaju ozbiljno uskraćeni za razvoj i promene koje su se u svetu dogodile tokom prethodnih četvrt veka. Kada se kasnije susretnu sa LGBT klijentima u radu, čak i kada izbegnu patologizaciju, najčešće potpuno ignorišu ovaj aspekat identiteta ponavljajući njegovu nevidljivost i tišinu koja ga okružuje i prati.
Priručnik za LGBT psihoterapiju, prva knjiga o specifičnim temama u radu sa LGBT klijentima na srpskom jeziku, ima za cilj da popuni ovu prazninu i omogući našim psihoterapeutima i srodnim stručnjacima da na adekvatniji i senzibilisan način pristupe određenim temama u radu.
A koje su to teme? Za početak, LGBT osobe odrastaju i istom tom heteronormativnom okruženju, internalizujući na različitim nivoima stigmu i predrasude, što rezultuje stidom, samoodbacivanjem, samomržnjom ili, u manje ekstremnim slučajevima, nesvesnim samoosujećujućim i autodestruktivnim mislima i osećanjima, koji se pretvaraju u samoopresiju koja je još opasnija jer je neprepoznata i dolazi iznutra. Zbog toga je neophodno da terapeuti budu osposobljeni i senzibilisani da prepoznaju i kritički preispitaju, sa svojim klijentima, različite nivoe heteroseksističkih stavova i ideja, kako onih u okruženju, tako i onih koja dolaze iznutra.
Stigmatizujuće i opsesivno okruženje predstavlja realnost sa kojom LGBT osobe moraju na različitim nivoima svakodnevno da se nose. To sa sobom nosi posebne izazove. Razumevanje ove pozicije, odbrana koje su nastale kao odgovor na nju, podrška u osmišljavanju konstruktivnih mehanizama prevladavanja, upoznatost sa izvorima podrške koje pruža sama LGBT zajednica, njenim normama, kao i razumevanje ovog važnog dela identiteta u širem okviru drugih identiteta koji svaku osobu čine jedinstvenom (uz mogućnost sagledavanja specifičnosti pozicije istopolno orijentisanih osoba, ali bez isključivog svođenja samo na ovaj identitet), čine okvir gej-afirmativnog pristupa u psihoterapiji kojim se bavi ova knjiga.
Priručnik je podeljen u tri tematske celine. U prvoj („Teorija“) su izloženi teorijski okviri afirmativnog pristupa u psihoterapijskom radu sa LGBT klijentima kao i osnovni koncepti važni za razumevanje LGBT identiteta (predrasude i homofobija, razvojni modeli i coming out proces, rod/pol i LGBT identitet…). Druga („Terapija“) se bavi konkretnijim smernicama za primenu ovih terapijskih modela u praksi. Treća („Teme“) obuhvata širi spektar tema koje se odnose na rad sa posebnim i višestruko marginalizovanim populacijama (LGBT adolescenti, LGBT porodice, transseksualnost, gej osobe koje žive sa HIV-om).
Autori i autorke dolaze iz različitih primarnih profesija (medicina, psihijatrija, psihologija, filozofija), svi se bave psihoterapijom, a u svojim tekstovima su koristili kako svoje iskustvo u radu, tako i relevantne stručne publikacije (istraživanja, knjige, članke itd.) koji su tokom poslednjih godina nastajali u našoj zemlji i inostranstvu. Knjiga je slobodno dostupna u online obliku kako bi naši stručnjaci mogli detaljnije da se upoznaju sa ovom temom i svojim LGBT klijentima pruže adekvatne i senzibilisane usluge u skladu sa savremenim profesionalnim i etičkim smernicama za psihoterapijski rad.
Knjigu možete download-ovati preko sledećeg linka: www.tinyurl.com/lgbtprirucnik
Izvor: Optimist